Als je dichter bij de grenzen van je draagkracht komt, omdat de draaglast te groot wordt, neemt je veerkracht steeds meer af en nemen spanningen toe. Veerkracht is een rijk concept dat een bijzonder goed inzicht biedt in gezondheid van een complex systeem. Een veerkrachtig lichaam betekent niet dat je nooit ziek bent, maar dat je kunt terugveren na een klap en dat je het vermogen hebt om je aan te passen aan veranderende omstandigheden.
Als je de grenzen van jouw veerkracht overschrijdt, dan kan je systeem haar stabiliteit verliezen.
Als je een kantelpunt bereikt, komen er processen op gang die maken dat het systeem niet terugveert, maar versneld verandert in de verkeerde richting. Dit geldt voor alle complexe systemen, of dat nu een lichaam is, een economie of het ecosysteem van de planeet aarde. Systemen staan niet stil, ze bevinden zich op een pad. Bij een kantelpunt is een systeem zodanig verstoord dat het overgaat op een ander pad.
Zoals er kantelpunten de verkeerde kant op zijn, zijn er ook kantelpunten de goede kant op. Die bereik je alleen met aantrekkelijke, alternatieve richtingen of paden. Zodat je weer enthousiast kunt worden en nieuwe verbindingen kunt voelen die betekenis geven. Die betekenisvorming is echt fundamenteel. Zo zitten we als mens in elkaar, zo zijn we geëvolueerd.
Ik weet uit eigen ervaring wat er mis is met een werkethiek, die je zo hard laat rennen dat je vroeg of later opbrandt. Maar druk zijn levert status op. Agendahedonisme wordt het ook wel genoemd. Ik ben lang bang geweest voor een lege agenda. Twijfel over mijn capaciteiten stak dan de kop op.
Het idee dat je van je werk moet houden, maakt bovendien kwetsbaar voor uitbuiting. Werkgevers hebben er baat bij het probleem van vermoeidheid en stress te individualiseren. Waardoor we niet boos worden op onze werkgever en zijn ongezonde werkdruk, maar met de vinger alleen naar onszelf wijzen.
Ik ontdekte dat ik mij niet moest afsluiten voor de spanningen die ik ervoer in mijn lichaam. Door je af te sluiten verdiept het probleem zich en ben je uiteindelijk slechter af. Wees bereid je uit te spreken, hulp te vragen zodat jij en de situatie waarin je je bevindt kunnen veranderen.
Burn-out is geen ziekte, maar een balansverstoring. Het is een uiting van overbelasting of te weinig rust of een combinatie. Een disbalans dus.
Door de disbalans te onderzoeken met elkaar bewijs je niet alleen jezelf een dienst, maar ook je omgeving. Wil jij mogelijkheden vinden om jezelf en je situatie te veranderen? Neem contact met me op voor een strategiegesprek.
Het voorbeeld van Karin Bloemen, een van de BN’ers die met haar burn-out naar buiten kwam.
“De kiem wordt gelegd in 1989 toen mijn zus omkwam bij een brand. Ik nam haar zesjarig zoontje in huis. Voor hem moest ik sterk blijven. Vervolgens ging mijn management failliet, mijn relatie uit en ontmoette ik een nieuwe man. Het was schok op schok.
Jaren later was mijn jongste dochter net vier maanden toen ik weer begon met optreden. Je moet wel als twintig mensen financieel afhankelijk van je zijn. Elke avond het publiek dat uitstraalde: doe maar leuk! Terwijl ik zo graag thuis wilde zijn bij mijn baby.
Uiteindelijk gaat het mis als wat je doet totaal anders is dan wat je zou willen.
In mijn kop kan ik veel hebben, maar fysiek trok ik het niet meer. Tijdens de milenniumwisseling zong ik op de Dam met het Metropole Orkest, allerlei artiesten en tachtigduizend man publiek. Midden in mijn liedje was ik even een seconde weg. Mijn man zag het. “Nu is het genoeg”, zei hij. Eindelijk nam ik de rust die ik zo nodig had. Sporten, afvallen, foto’s inplakken, knuffelen met de kinderen. En ik wilde me zo graag weer eens vervelen. Het leven moest toch meer zijn dan je zo verantwoordelijk te voelen, keihard werken, kinderen opvoeden en vervolgens bekaf in slaap vallen? Een burn-out is letterlijk opbranden. “Je wilt je zus toch niet achterna?” vroeg mijn psychotherapeut op een dag. Heel heftig, maar hij had wel gelijk. Sindsdien geef ik mijn grenzen beter aan.
Copyright © 2022 Marlou-Elsen www.marlou-elsen.nl
Schrijf je in voor mijn e-boek Van Keuzestress naar Keuzekunst. Dan ontvang je iedere derde dinsdag van de maand een waardevol artikel in je mailbox.