De ValueMatch-testuitslag bestaat uit meerdere grafiekjes die verschillende dimensies laten zien. Een voorbeeld zie je hiernaast.
Bovenaan de ‘acceptatie’, de volgorde aan drijfveren: stevig Oranje en Groen, gevolgd door, veel lager, Blauw en Geel. Onder de 0-lijn de ‘verwerping’, op de als negatief ervaren kanten van drijfveren: hier met name op Rood, Blauw en Geel.
De kleine grafiekjes eronder tonen de inzet van drijfveren onder druk/stress en de aspiratie laat zien welke ontwikkeling qua drijfveren gewenst wordt.
De ‘spiegeling t.o.v. de samenleving’ laat met de ‘matchfactor’ (hier 6) zien hoe het profiel zich verhoudt tot de drijfveren van de NL-samenleving én van welke drijfveren in de samenleving meer/minder gewenst wordt.
‘Accent in waardensystemen’ toont de verhouding tussen IK en WIJ-centrering.
Met de algemene uitleg die je bij het profiel krijgt, kun je jouw eigen profiel dus lezen en begrijpen.
Ik ben volledig opgeleid en gecertificeerd.
Ieder mens heeft drijfveren. Die drijfveren zijn sterk bepalend voor wat je denkt, voelt en ziet en óók voor wat je liever niet ziet. Dit is de bril waardoor je kijkt, oftewel jouw ‘perceptie’. Ook jij hebt dus een unieke ‘eigen’ perceptie van de werkelijkheid: jouw wereldbeeld.
Veel van wat je bent (persoonlijkheid/karakter), van wat je vindt (waarden/overtuigingen) en van wat je doet (acties/gedragingen) hebben een directe relatie met jouw drijfveren. Je wereldbeeld of drijfveren bepalen niet alleen hoe je de wereld en allerlei situaties (graag) ziet, maar ook wat je wensen en behoeften zijn, wat je goed en fout vindt, wat je in je werk of hobby’s als zingevend en leuk ervaart, wat interessant, belangrijk en onbelangrijk voor je is, welke ambities je nastreeft, of je extrovert of introvert bent, welke eigenschappen van vrienden wezenlijk voor je zijn, of je graag op de voorgrond staat of meer bescheiden bent, wat voor jou ‘normaal gedrag’ is, …en ga zo nog maar even door!
Een wereldbeeld bestaat volgens ‘SPIRAL DYNAMICS’, de methodiek die ik al vele jaren gebruik, uit een combinatie van zes of meer verschillende drijfveren, die met een test meetbaar zijn.
Het DRIJFVERENPATROON dat de testuitslag laat zien, is per persoon uniek en geeft veel inzicht in wie je bent, wat je denkt en vindt en wat je geneigd bent te doen in allerlei situaties. Een betrouwbare drijfverentest is daarmee een effectief hulpmiddel om jezelf beter te leren ‘kennen’ en vragen, problemen of dilemma’s te verhelderen die je op jouw levenspad tegenkomt.
Spiral Dynamics kent zes tot acht verschillende drijfveren, die voor het gemak met een kleur worden aangeduid. Drijfveren, ook wel waardensystemen of wereldbeelden genoemd, maken zichtbaar hoe je naar de wereld kijkt, wat jouw behoeften, wensen en eisen in het leven zijn én welke gedrag daar volgens jou bij hoort. Hiernaast staan zeven drijfveren in vereenvoudigde vorm genoemd.
Een drijfveer bestaat niet slechts uit enkele kenmerken, zoals hiernaast lijkt, maar uit een uitgebreid en samenhangend patroon van waarden, denkbeelden, overtuigingen, ideeën, meningen en principes.
Oranje bijvoorbeeld is doel- en resultaatgericht, houdt van actie, uitdaging en competitie, gelooft in maakbaarheid en zichzelf, heeft ondernemerschap en lef, is praktisch en pragmatisch, willen=kunnen, verbaal handig en overtuigend, extravert, laat zich dan ook graag zien en horen, wil erkenning en vooral ook serieus worden genomen. (Onder dit alles zit, als je even prikt, meestal een klein hartje.) En daar ieder voordeel z’n eigen nadeel heeft kun je je vast wel voorstellen hoe Oranje kan doorslaan in egotripperij en overtuigingsdrang en door anders gedrevenen dan als te snel of wat zelfingenomen wordt ervaren.
En het leuke is, je hebt niet maar één drijfveer, maar een patroon met iets van al deze drijfveren, die zich ook nog eens vermengen en elkaar inkleuren/beïnvloeden. Meestal zijn er in een profiel echter twee of drie drijfveren bepalend. En geloof me, Oranje-Blauw is een heel andere combinatie en ander mens dan Oranje-Geel.
De ValueMatch-drijfverentest meet en toont je profiel van zes drijfveren en laat nog veel meer zien.
(Turquoise, de bovenste, doet niet mee, want die is nu nog niet goed te meten.)
De basis voor Spiral Dynamics is in de 2e helft van de 20e eeuw gelegd door Clarence W. Graves, hoogleraar humanistische psychologie aan het Union College in New York. In 1974 deed Graves, na 20 jaar onderzoek, een toonaangevende wetenschappelijke publicatie in ‘the Futurist’ getiteld ‘Human Nature Prepares for a Momentous Leap’. Die publicatie gaat feitelijk over het veranderingsproces naar ‘Second Tier’ (Gele complexiteit), waar de samenleving nu mee worstelt.
Graves ontdekte dat er in de evolutionaire ontwikkeling van de mensheid in opeenvolging nieuwe ‘Waarden- en Overtuigingssystemen (‘denksystemen’) zijn ontstaan, om antwoord te kunnen geven op complexere levensomstandigheden en de problemen die daaruit voortkomen. Dit gaat over de evolutionaire ontwikkeling van de neurologische mogelijkheden en hersenen van de mens (mindcapacity) in reactie op een complexere leefomgeving (lifeconditions). In dat ‘natuurlijke’ ontwikkelingsproces groeit de complexiteit van denken, het abstractievermogen en het bewustzijn, met als doel onze kans op overleving op aarde te vergroten.
Albert Einstein zei dit ooit simpel en krachtig: ‘Je kunt problemen die op een bepaalde niveau van denken (bewustzijn) zijn ontstaan niet oplossen met datzelfde denken’.
De gepassioneerde volgers van Graves, Don Edward Beck en Christopher Cowan, gaven deze methodiek de naam Spiral Dynamics en bouwden het systeem verder uit. Voor een makkelijker gebruik gaven zij kleuren aan de waardensystemen. Zij schreven in 1996 het boek Spiral Dynamics, dat in 2004 in het Nederlands is vertaald en gelukkig nog te koop is.
Spiral Dynamics mag zich het laatste decennium verheugen in een toenemende belangstelling voor het analyseren en oplossen van de complexe dynamiek tussen mensen, groepen en culturen.
Ken Wilber gebruikt het als een van de steunpilaren in zijn ‘Theory of Everything’.
Nelson Mandela gebruikte SD met support van Don Beck om na de apartheid een democratisch Zuid Afrika te vormen en het trieste verleden los te maken van rassentegenstellingen.
In Israel en Palestina draagt het bij aan meer onderling begrip van tegenstellingen in waarden, terwijl het verlangen naar veiligheid gekoppeld aan een eigen plek en identiteit uniform blijkt.
De Nederlands overheid werkt op tal van plekken met SD. Tal van organisaties werken ermee, soms zonder dat ze het weten, omdat veel gebruikte systemen als Management Drives en WaardenManagement op SD gefundeerd zijn.
In 2015 kwam het boek Reinventing Organizations uit geschreven door Frederic Laloux. Dit boek laat zien met behulp van de ontvouwing van waardensystemen hoe we aan het begin staan van een nieuw tijdperk. Met een veelvoud aan praktijkvoorbeelden en inspirerende getuigenissen biedt dit boek een venster op de organisatie van de toekomst. Het boek is een aanrader voor wie nieuwe manieren van werken en leven wil begrijpen en combineren.
Tal van spanningen, dilemma’s en problemen zijn met SD in een ander licht zetten. Dat geldt voor intermenselijke kwesties, binnen organisaties en tussen groepen/culturen/samenlevingen.
Graves vond uit dat in globaal 100.000 jaar menselijke ontwikkeling er tot op heden acht waardensystemen zijn ontstaan. Boeiend is dat de eerdere, minder complexe, waardensystemen niet overbodig worden en verdwijnen, maar in mensen en culturen aanwezig blijven. We kunnen daar bewust of onbewust op terugvallen, naartoe schakelen als dat nodig is én het vormt ook het fundament voor ‘gezond’ gedrag in de latere, complexere Waardensystemen. De latere drijfveren dragen (als met de schillen van een ui) de eerdere drijfveren in zich en overstijgen die met name qua complexiteit. Graves noemde dat ‘transcend and include’.
De Waardensystemen/drijfveren kunnen dus niet zonder elkaar en, dit is heel erg belangrijk, de ene drijfveer is niet beter of mooier dan de andere. Aan een drijfverenprofiel is op geen enkele manier een waardeoordeel te koppelen.
Wel kan iedere drijfveer positief, overdreven of negatief ingezet worden. En over wat dan wel positief, overdreven of negatief is, kunnen we ook nog eens verschillend denken. Bij dat soort ‘percepties’ spelen onze drijfveren uiteraard weer hun rol.
Bijvoorbeeld als je Groen als sterke 1e drijfveer hebt en de groepsband, gelijkheid en samen delen als leidende principes hebt, dan zul je Oranje gedrag van iemand die zich luid op de borst klopt en zich boven de groep stelt waarschijnlijk als arrogant en overdreven bestempelen. En dat mag je uiteraard vinden, maar het is JOUW waarheid. Als je zelf Groen-Oranje als gelijke drijfveren hebt, kijk je er weer wat genuanceerder tegenaan.
Iedere drijfveer heeft z’n eigen waarden, overtuigingen en principes, die meestal in de taal en het gedrag van iemand goed te herkennen zijn. Ieder mens heeft dus als gevolg van meerdere elkaar beïnvloedende drijfveren een ‘fusion’ van waarden, overtuigingen en principes die, afhankelijk van de situatie, ook nog telkens net anders ‘geschakeld’ kunnen worden. Zo zal je op je werk vanuit je drijfveren waarschijnlijk nét iets ander gedrag laten zien dan samen met je vrienden in de kroeg of met je partner en kind wandelend in het park.
